Όταν ο έφηβος ζητά να πάει μόνος του διακοπές

Γράφει η Ψυχολόγος, MSc Εγκληματολογίας Κωνσταντίνα Καστελιώτη, συνεργάτης του Κέντρου Λόγου, Γραφής & Συμπεριφοράς ΛΟΓΟ-ΤΕΧΝΙΑ

Το καλοκαίρι είναι συχνά μια ευκαιρία για τους εφήβους να επιβραδύνουν τον ρυθμό της καθημερινότητάς τους και να αφιερώσουν χρόνο σε όσα τους ευχαριστούν.

Πολλοί έφηβοι, συνήθως γύρω στα 16, διεκδικούν να πάνε για πρώτη φορά μόνοι τους διακοπές. Ζητούν μια νέα δυνατότητα για μεγαλύτερη αυτονομία και ελευθερία, έχοντας ίσως την ανάγκη να τα καταφέρουν χωρίς την ασφάλεια της οικογένειας. Άλλωστε, θέλουν να μοιραστούν την εμπειρία αυτή με τους φίλους τους, συμμετέχοντας στην παρέα τους, στα πλαίσια της οποίας είναι σημαντικό να γίνονται αποδεκτοί.

Οι γονείς, από την πλευρά τους, μπορεί να βιώσουν αρχικά έκπληξη, συνειδητοποιώντας με τόσο άμεσο τρόπο πως το παιδί τους μεγάλωσε. Συχνά, έχουν το εξής δίλημμα: αυτονομία ή προστατευτικότητα. Οι αυτόνομες διακοπές μπορούν να ενισχύσουν την ανεξαρτησία του παιδιού αφού θα χρειαστεί να πάρει περισσότερες πρωτοβουλίες και ενδεχομένως να βρει μόνο του λύσεις. Οι γονείς, που έχουν συνηθίσει μέχρι τώρα να αναλαμβάνουν την ευθύνη της προστασίας του παιδιού, καλούνται να του δείξουν εμπιστοσύνη επειδή σταδιακά εκείνο αρχίζει να παίρνει την ευθύνη του εαυτού του.

Είναι όμως ο έφηβος έτοιμος να πάει μόνος του διακοπές; Μπορούμε να λάβουμε υπόψη μερικούς σημαντικούς παράγοντες όπως την αυτονομία του στην καθημερινότητα (π.χ. τακτοποιεί τα πράγματά του και φροντίζει τον εαυτό του χωρίς διαρκείς υπενθυμίσεις από τους γονείς), τη δυνατότητα να λαμβάνει πρωτοβουλίες και να μετακινείται μόνος του εκτός σπιτιού, το να γνωρίζει τους πιθανούς κινδύνους και πώς να τους αντιμετωπίσει. Επίσης, ενδεικτική είναι και η συμπεριφορά του σε όλη τη διάρκεια της χρόνιας και ειδικότερα στις εξόδους του (αν ήταν συνεπής, αν απέφυγε τις καταχρήσεις αλκοόλ και ουσιών). Και βέβαια, είναι απαραίτητο οι γονείς να γνωρίζουν τους φίλους με τους οποίους θα πάει διακοπές. Είναι καθησυχαστικό τόσο για τον ίδιο τον έφηβο όσο και για τους γονείς να ξέρουν πως θα μπορεί να βασιστεί στη βοήθεια των φίλων του εφόσον τη χρειαστεί.

Από τη στιγμή που οι γονείς αποφασίσουν να επιτρέψουν στον έφηβο να κάνει διακοπές με τους φίλους του, θα πρέπει να τον υποστηρίξουν στην προετοιμασία του και να προσπαθήσουν να μην του μεταδίδουν το άγχος που πιθανότατα νιώθουν. Η οργάνωση μπορεί να αποδειχτεί πολύ χρήσιμη στο σημείο αυτό: ο έφηβος θα πρέπει να γνωρίζει από πριν λεπτομέρειες για τη διαμονή του αλλά και πώς θα μετακινείται στην περιοχή. Επιπλέον, θα ήταν χρήσιμο να εντοπίσει το κοντινότερο κέντρο υγείας ή νοσοκομείο. Άλλωστε, ανάμεσα στα απαραίτητα που θα έχει μαζί του, καλό θα ήταν να υπάρχει και ένα μικρό φαρμακείο.

Ο προγραμματισμός δε θα μπορούσε να μην περιλαμβάνει και τον οικονομικό σχεδιασμό του ταξιδιού: τόσο το συνολικό ποσό των χρημάτων όσο και το ανώτατο όριο που θα μπορεί ο έφηβος να ξοδεύει κάθε μέρα. Είναι μια καλή ευκαιρία να διαπιστώσουν οι γονείς σε τι βαθμό το παιδί τους έχει ρεαλιστικές προσδοκίες. Ακόμα, να το βοηθήσουν υποδεικνύοντας τρόπους με τους οποίους θα μπορεί να ελέγχει τα χρήματά του σε διάφορες περιστάσεις (π.χ. όταν θα κάνει μπάνιο στη θάλασσα).

Η ασφάλεια είναι φυσικά ένα ζήτημα που προέχει και ο έφηβος αναμένεται να εφαρμόσει τους κανόνες που ήδη γνωρίζει για τις εξόδους με τους φίλους του. Επιπροσθέτως, οι γονείς μπορούν να συζητήσουν με το παιδί τους πιθανά αρνητικά σενάρια (π.χ. αν πέσει θύμα κλοπής, αν η παρέα του διαπληκτιστεί με άλλη παρέα). Αν και μια τέτοια ιδέα μπορεί να προκαλεί άγχος σε μερικούς γονείς, η συζήτηση θα εξυπηρετεί τον αντίθετο στόχο: να είναι δηλαδή κατάλληλα προετοιμασμένος ο έφηβος ώστε να ξέρει τι να κάνει αν τυχόν χρειαστεί να αντιμετωπίσει κάποια δύσκολη κατάσταση. Άλλωστε, θα πρέπει να είναι ξεκάθαρο για τον ίδιο πως οι γονείς του είναι πάντα διαθέσιμοι για επικοινωνία και πως μπορεί να υπολογίζει στην υποστήριξή τους σε κάθε περίπτωση.

Τέλος, οι αυτόνομες διακοπές του εφήβου σημαίνουν περισσότερο προσωπικό χρόνο και χώρο για τους γονείς, είτε για τον καθένα ξεχωριστά είτε ως ζευγάρι. Εξάλλου, ίσως σηματοδοτούν το γεγονός πως η ισορροπία στην οικογένεια αρχίζει να αλλάζει, καθώς το ένα μέλος της πορεύεται πια προς την ενηλικίωση.

ΠΗΓΗ: efiveia.gr