Αλέξανδρος Καραμανλάκης 1888 – 1912

Έλληνας δημοσιογράφος και πρωτοπόρος αεροπόρος. Υπήρξε ο πρώτος νεκρός της ελληνικής αεροπορίας.

Ο Αλέξανδρος Καραμανλάκης γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη στις 18 Ιανουαρίου 1888. Πρωτότοκος γιος του εμπόρου Θεμιστοκλή Καραμανλάκη και της Ευρυδίκης Καραμανλάκη, σπούδασε στη Μεγάλη του Γένους Σχολή. Το 1908 η οικογένειά του εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, μετά το κίνημα των Νεοτούρκων.

Ο Καραμανλάκης ασχολήθηκε από μικρός με τη δημοσιογραφία και στις 7 Ιανουαρίου 1911 εξέδωσε την εβδομαδιαία εφημερίδα Ανεξάρτητος Αθηνών με τον υπότιτλο «Πολιτική, κοινωνιολογική και φιλολογική εβδομαδιαία επιθεώρησις». Η εφημερίδα κυκλοφόρησε 43 φύλλα και ανέστειλε την έκδοσή της στις 28 Οκτωβρίου της ίδιας χρονιάς.

Στις 8 Αυγούστου 1911 ο Καραμανλάκης αναχώρησε για τη Γερμανία και Γαλλία «προς μελέτην ειδικήν των μεγάλων εκδόσεων και της εν γένει δημοσιογραφικής κινήσεως εν Ευρώπη», όπως έγραψε η εφημερίδα του. Αφού έμεινε για λίγο στη Γερμανία, πήγε στη Γαλλία και γράφτηκε στην αεροπορική σχολή του διάσημου αεροπόρου και μηχανικού Λουί Μπλεριό (1872-1936).

Τέσσερις ημέρες μετά την ιστορική πτήση του Εμμανουήλ Αργυρόπουλου, στις 12 Φεβρουαρίου 1912, ο Καραμανλάκης φτάνει στην Πάτρα, με ένα αεροπλάνο Μπλεριό 11 (Bleriot XI) στις αποσκευές του. Στις 26 Μαρτίου 1912 επιχειρεί να πετάξει από το Ρίο στην Αθήνα, ένα εγχείρημα επικών διαστάσεων για εκείνη την εποχή, δεδομένης και της πτητικής απειρίας του. Το αεροπλάνο του σηκώνεται και πέφτει σχεδόν αμέσως. Οι ζημιές δεν είναι μεγάλες και ο ίδιος δεν τραυματίζεται.

Ακολουθεί μία ακόμη αποτυχημένη απογείωση στις 9 Απριλίου, αλλά στις 23 του ίδιου μήνα απογειώνεται κανονικά από το Ρίο και πετάει για λίγο πάνω από την Πάτρα. Λίγες μέρες αργότερα, στις 30 Απριλίου, προσπαθώντας να απογειωθεί από την Εγλυκάδα της Πάτρας, θα πέσει και θα τραυματισθεί, προκαλώντας σοβαρές ζημιές στο αεροπλάνο του.

Ο Καραμανλάκης μεταφέρει τις αεροπορικές του δραστηριότητες στην Αττική, όπου ο ουρανός της θα αποδειχθεί πιο φιλόξενος. Στις 17 Ιουλίου 1912 πετάει σε ύψος 2.200 μέτρων και στις 19 Αυγούστου υψώνεται στα 3.050 μέτρα, μία αξιοσημείωτη επίδοση για την εποχή του. Τώρα νοιώθει απόλυτα έτοιμος για την πραγματοποίηση του ονείρου του, την πτήση από την Αθήνα στην Πάτρα.

Την Τετάρτη 29 Αυγούστου 1912, στις 6:10 το πρωί, απογειώνεται από το Παλαιό Φάληρο. Περίπου δύο ώρες αργότερα επιχειρεί αναγκαστική προσθαλάσσωση στον Κορινθιακό Κόλπο (ανάμεσα στα χωριά Στόμι και Λυγιά και σε μικρή απόσταση από την ακτή), λόγω μηχανικής βλάβης. Το αεροπλάνο αρχίζει να χάνει ύψος και καταπέφτει στη θάλασσα. Ο Καραμανλάκης, μπλεγμένος στα σχοινιά του αεροπλάνου, προσπαθεί να απεμπλακεί, αλλά δεν τα καταφέρνει. Αφήσει την τελευταία του πνοή στο βυθιζόμενο αεροπλάνο του, σε ηλικία 24 ετών, και γίνεται ο πρώτος μάρτυρας της ελληνικής αεροπορίας.

Την επομένη γίνεται η κηδεία του στον Άγιο Γεώργιο Καρύτση στην Αθήνα, παρουσία του πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου, μελών του Υπουργικού Συμβουλίου και πλήθους κόσμου, που τον συνοδεύει στην τελευταία του κατοικία στο Α' Νεκροταφείο. Τραγικές φιγούρες, η γηραιά μητέρα του και η νεαρά σύζυγός του. Μία εφημερίδα της εποχής έγραψε χαρακτηριστικά: «Η αρχαία Ελλάς έδωσε τον Ίκαρο θυσία της αεροπορικής ιδέας, η νεωτέρα Ελλάς δίδει τον Καραμανλάκη».

Η Ποιητική Μούσα για τον Α. Καραμανλάκη

Εις τον απολλώνιον νεκρόν

Απόλλων συ, του Απόλλωνος εζήτεις το βασίλειο
Κ’ χρυσαητοί σ’ γνώρισαν τρανό τους βασιληά
Μα εχθρός ζηλόφθονος πολύ στον διφρηλάτη ΄Ηλιο
Σε πνίγει ο γαύρος Ποσειδών στα μαύρα του νερά.

Και τώρα πονοσπάραχτη μετανοιωμένη τώρα
Του Παντοκράτορος βαρετά ξανοίγεται η μορφή
Και με το Φοίβο τρέχοντας μεσ’ των νεκρών τη χώρα
Γλυκοφιλούν και κλαίγουνε της Δόξας το παιδί.

Φωκίων Πανάς (1868-1938)


Επιτύμβιον

Απ’ το αεροπλάνο σου
που ζήλευαν ξεφτέρια,
κοιμήθηκες στης θάλασσας
το στρώμα το αργυρό!
Η τέχνη σ’ στεφάνωνε
μ’του ουρανού τ’ αστέρια,
και την ψυχή σου πήρανε
Νεράιδες με χορό!

Ανδρέας Νικολάρας (1850-1915)

«και δος μου τον αφτέρουγο»…

Σ' έπερνε απάνω ο ουρανός, μα η γη που σ΄αγαπούσε
και κάθε τόσο σ’ έχανε και πάντα σ’εποθούσε
απ’τη σκληρή τη θάλασσα εζήτησε βοήθεια
κ’ έτσι της είπε: - Πάρε τον μέσ’ στα πλατειά σου στήθια,
κόψε του τα γοργά φτερά που με λαχτάρ’ ανοίγει
και δος μου τον αφτέρουγο να μη μου ξαναφύγη.

Ιωάννης Πολέμης (1862-1924)

=============================

Να τον μοιρολογήσω επιθυμούσα
τον ξαφνικό ερχομό σου απ’ του απείρου
τους κύκλους, αεροφίλητε, και η Μούσα
τη βρύσι τη μελάνυδρον του Ομήρου
να σου σταλάξη στα μαλλιά. Τη ρούσα
ωμορφιά, που φριχτά κεραυνωμένη
απ’ των θεών τη ζήλεια, κατεβαίνει
στο πέλαο, να θρηνήσω θα ημπορούσα
και να κλάψω, αδελφέ των αγαλμάτων,
τι τα ολάσπρα που ετάραξες στους ώμους
φτερά, των Ηλυσίων χτυπούν τη θύρα.
Μα ο θρίαμβος της θανής σου, ανάθεμά τον!
ρόδα γιορτής στην κεφαλή και κώμους
κι’ επιθαλάμια μου έφερε στη λύρα.

Ζαχαρίας Παπαντωνίου (1877-1940)

ΠΗΓΗ: Σαν Σήμερα