Άρθρο του Γιάννη Μανιάτη στο Protagon "Το Ελληνικό Πανεπιστήμιο ως νέα πηγή εθνικού πλούτου"

Το Ελληνικό Πανεπιστήμιο ως νέα πηγή εθνικού πλούτου

Η διαμόρφωση ενός σύγχρονου, απελευθερωμένου, ανταγωνιστικού, Πανεπιστημίου, στενά συνδεδεμένου με την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας, αποτελεί όρο επιβίωσης της πατρίδας

Στην ομιλία μου στη Βουλή για τον Προϋπολογισμό του 2018 αναφέρθηκα ιδιαίτερα στη μεγάλη αναπτυξιακή πρόκληση της χώρας να διαμορφωθεί ένα νέο προοδευτικό παραγωγικό μοντέλο με πλήρη αξιοποίηση των δυνατοτήτων που μπορεί να προσφέρει το ελληνικό Πανεπιστήμιο.

Ενα παραγωγικό μοντέλο που να αξιοποιεί τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα για αύξηση του ΑΕΠ της χώρας με ρυθμούς 3-4% σε ετήσια βάση και να αντιστρέφει την αδιέξοδη σημερινή στρατηγική φτωχοποίησης της μεσαίας τάξης, υπερφορολόγησης μισθωτών και χαμηλοσυνταξιούχων κι εκδίωξης κάθε παραγωγικής επένδυσης, που δημιουργεί πλούτο και θέσεις εργασίας.
Με βάση αυτή τη βαθιά πεποίθηση, καταθέτω τις ακόλουθες σκέψεις:

1. Πιστεύω βαθιά ότι η διαμόρφωση ενός σύγχρονου, απελευθερωμένου, ανταγωνιστικού, Πανεπιστημίου, στενά συνδεδεμένου με την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας, αποτελεί όρο επιβίωσης της πατρίδας. Η πρόσφατη έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδας που μιλά για τη δυνατότητα μετασχηματισμού της χώρας σε Διεθνές Κέντρο Ξενόγλωσσων Μεταπτυχιακών Προγραμμάτων που θα συνεισφέρει έως και 1,8 δις €/έτος από σύνδεση με την επιχειρηματικότητα και από δίδακτρα αλλοδαπών φοιτητών και αντίστοιχη μείωση εκροής κονδυλίων από έλληνες φοιτητές προς το εξωτερικό, αποτελεί μια σημαντική συμβολή για εμάς που πιστεύουμε στον αναπτυξιακό ρόλο της ακαδημαϊκής κοινότητας.

Οι 300.000 φοιτητές, οι 50.000 μεταπτυχιακοί και οι 15.000 δάσκαλοι κι ερευνητές της ελληνικής Ανώτατης Παιδείας αποτελούν το πιο σπουδαίο, δημιουργικό, καινοτομικό τμήμα της κοινωνίας μας.

Η απελευθέρωσή τους από τη γραφειοκρατία και τις ιδεοληψίες του εκάστοτε Υπουργού Παιδείας θα αποκαλύψει μια νέα ανεκτίμητη, ανεκμετάλλευτη πηγή εθνικού πλούτου που μπορεί να βοηθήσει στην αύξηση του ΑΕΠ της χώρας κατά 1-1,5%. Στην Κύπρο εξάλλου, η αντίστοιχη αύξηση του ΑΕΠ ήταν 2,5%, από την ολοκληρωμένη κι απελευθερωμένη ανάπτυξη του τομέα των Πανεπιστημίων. Η πλήρης ανατροπή των τελευταίων τραγικών ρυθμίσεων Γαβρόγλου για τη διοίκηση των πανεπιστημίων, τους Ειδικούς Λογαριασμούς Κονδυλίων Έρευνας (ΕΛΚΕ) συνιστούν τα πρώτα αναγκαία βήματα για μια προοδευτική μεταρρυθμιστική πορεία των Α.Ε.Ι. της χώρας.

2. Η τεράστια παγκόσμια πρόκληση της Κλιματικής Αλλαγής πρέπει να διαφοροποιήσει όχι μόνο τον τρόπο λειτουργίας των κυβερνήσεων και των αυτοδιοικήσεων, όχι μόνο τον τρόπο λειτουργίας και συμπεριφοράς των ανθρώπινων κοινωνιών, αλλά και το σύνολο των προπτυχιακών και μεταπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών, καθώς και των ερευνητικών ενδιαφερόντων μέσα από την πλήρη επανατοποθέτηση όλων των επιστημονικών ειδικοτήτων. Η ολοκληρωμένη, αειφορική προσέγγιση της πλανητικής αυτής απειλής, διανοίγει σε όλους τους επιστημονικούς κλάδους τεράστιες προοπτικές ανάπτυξης καινοτομιών απασχόλησης. Η πρόσφατη έκθεση της «διαΝΕΟσις» άλλωστε, τεκμηριώνει τη δυνατότητα αύξησης κατά 2 δις € των εσόδων (1,16% του ΑΕΠ της χώρας) και δημιουργίας 10.000 νέων θέσεων εργασίας, εάν υπάρξει μια σύγχρονη αναπτυξιακή αξιοποίηση του 40% των προστατευόμενων περιοχών της χώρας με βάση τις βέλτιστες πρακτικές των ευρωπαϊκών χωρών. Μια τέτοια πλήρη τεκμηριωμένη αναπτυξιακή πρόταση, ομόφωνα αποδεκτή από όλους τους περιβαλλοντικούς φορείς της χώρας, ολοκληρώσαμε τον Οκτώβριο του 2014 και παραδώσαμε στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ. Το πόρισμα αυτό περιμένει εδώ και τρία χρόνια την αξιοποίησή του. Τρία χαμένα χρόνια για την κοινωνία, το περιβάλλον, την εθνική οικονομία. Τρία χαμένα χρόνια που με αποκλειστική ευθύνη της κυβέρνησης, δεν δημιουργήσαμε δεκάδες χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας.…

Ενας άλλος νέος κόσμος, απαιτεί μια άλλη, νεωτερική επιστημονική προσέγγιση, που πρέπει να έχει ως στόχο τα 100 δις €, που με βάση την Έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδας εκτιμάται ότι θα είναι οι αρνητικές επιπτώσεις της Κλιματικής Αλλαγής στην πατρίδα μας αν δεν παρθούν τα απαραίτητα μέτρα αποτροπής, να μετασχηματιστούν σε 100 δις € επενδύσεις και θέσεις εργασίας με βάση τη νέα γνώση της ολοκληρωμένης αντιμετώπισης του αστικού, περιαστικού, αγροτικού και θαλάσσιου περιβάλλοντος της χώρας, με θεμέλιο τα ελληνικά Πανεπιστήμια κι Ερευνητικά Ιδρύματα. Η πρόσφατη διεθνής συνάντηση στο Παρίσι, με αφορμή τα δύο χρόνια από την υπογραφή της παγκόσμιας συμφωνίας για την Κλιματική Αλλαγή, καταγράφει ήδη τόσο την αναγκαιότητα δράσεων κι επενδύσεων, όσο και τις προοπτικές δημιουργίας εκατομμυρίων νέων θέσεων εργασίας.

3. Η αποκάλυψη ότι τα εθνικά κοιτάσματα υδρογονανθράκων μπορούν να στηρίξουν την ενεργειακή ασφάλεια της Ε.Ε. και να συνεισφέρουν πάνω από 2 δις € το χρόνο για τις επόμενες δεκαετίες στη βιωσιμότητα του εθνικού ασφαλιστικού συστήματος, καθώς και η τεκμηρίωση ότι ο αναξιοποίητος υπόλοιπος ορυκτός πλούτος της χώρας ξεπερνά τα 75 δις €, διαμορφώνουν την τρίτη μεγάλη πρόκληση όχι μόνο των γεωεπιστημών, αλλά και του συνόλου των πανεπιστημιακών μας σχολών και τμημάτων. Μηχανικοί, γεωλόγοι, οικονομολόγοι, νομικοί, αποτελούν τις πρώτες επιστημονικές ειδικότητες που ήδη μετεκπαιδεύονται σε μεταπτυχιακά προγράμματα ορυκτών πόρων που με μεγάλη επιτυχία οργανώθηκαν τα τελευταία χρόνια στα ελληνικά Α.Ε.Ι.

Επιπλέον, η υλοποίηση της πρότασής μου για μετασχηματισμό της Ελλάδας σε τεχνική κι επιστημονική βάση υποστήριξης των εξορύξεων υδρογονανθράκων και των ερευνών ορυκτού πλούτου, καθώς και της κατασκευής αγωγών μεταφοράς φυσικού αερίου σε όλα τα κράτη της Μεσογείου, σε στενή συνεργασία με τη Βαριά Μεταλλική Βιομηχανία μας, καθώς και τη Ναυπηγοεπισκευαστική υποδομή, ανοίγουν νέους ορίζοντες στη διαμόρφωση ενός σύγχρονου, ανατρεπτικού, νέου παραγωγικού μοντέλου της χώρας που θα μετασχηματίσει την πατρίδα μας από μια Κοινωνία της Κρίσης σε μια Κοινωνία Παραγωγής Νέου Πλούτου και  δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας. Μια χώρα παραγωγικό κι αναπτυξιακό υπόδειγμα για ολόκληρο τον ευρωπαϊκό νότο.

4. Τέλος, η 4η Βιομηχανική Επανάσταση, η Αυτοεπκαίδευση των μηχανών, η Επιστήμη Δεδομένων, η Ρομποτική, το Διαδίκτυο Αντικειμένων, η Τεχνητή Νοημοσύνη, το 3D Printing, οι έξυπνες πόλεις, διαμορφώνουν την κορυφαία κοινωνική – αναπτυξιακή πρόκληση στην οποία ο ακαδημαϊκός,  ο επιχειρηματικός και ο πολιτικός κόσμος της χώρας μας, πρέπει να ανταποκριθούν από κοινού όχι ως άκριτοι εισαγωγείς εξελίξεων που συντελούνται στο εξωτερικό, αλλά ως συντελεστές διαμόρφωσης αυτού του νέου τρόπου οργάνωσης και λειτουργίας της εργασίας, της παραγωγής, της καθημερινότητας του κάθε πολίτη.

Η μελέτη της McKinsey ότι 54.000.000 θέσεις απασχόλησης με αμοιβές άνω του $1,7τρις  αφορούν σε δραστηριότητες που μπορούν να αυτοματοποιηθούν στις 5 μεγαλύτερες οικονομίες της Ευρώπης (Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ισπανία, Μεγ. Βρετανία), αποκαλύπτει και την μεγάλη πρόκληση που έχουμε σε εθνικό επίπεδο.

Οι σχέσεις ανθρώπου – μηχανής, ο ανασχεδιασμός των παραγωγικών διαδικασιών, οι πρωτογενείς και δευτερογενείς επιπτώσεις στην αγορά εργασίας, η αύξηση του παγκόσμιου ΑΕΠ, παρεμβαίνουν στην αναδιαμόρφωση του ρόλου του ανθρώπινου κεφαλαίου στις νέες συνθήκες. Η δια βίου κατάρτιση,  η διαμόρφωση ενεργητικών πολιτικών εκπαίδευσης και διαμόρφωσης δεξιοτήτων στις δραστηριότητες που αυτοματοποιούνται, απαιτούν από τα ελληνικά Πανεπιστήμια να δουλέψουν συντονισμένα παντού, αλλά κυρίως στα επιστημονικά πεδία STEM (Φυσικές Επιστήμες, Τεχνολογία, Μηχανική, Μαθηματικά). Μια δουλειά που πρέπει να στηρίζεται στην κριτική σκέψη, τη δημιουργικότητα και την καινοτομία.

Είναι βαθιά μου πεποίθηση ότι ο ακαδημαϊκός κόσμος σε στενή συνεργασία με τους πολιτικούς κι επιχειρηματικούς παράγοντες της χώρας, μπορούν να διαμορφώσουν την Ελλάδα των μεγάλων ανατροπών, της εθνικής αυτογνωσίας και αυτοπεποίθησης, την Ελλάδα της αισιοδοξίας και του χαμόγελου. Μια Ελλάδα που ξεπερνά την στασιμότητα και τη μιζέρια του εθνολαϊκισμού, της δημαγωγίας και του brain train.

Μια Ελλάδα της Σύγχρονης Ανάπτυξης που είναι Βιώσιμη (με σεβασμό στο περιβάλλον), Έξυπνη (με αξιοποίηση της τεχνολογίας και της νέας γνώσης), Δίκαιη Κοινωνικά (άρση κοινωνικών ανισοτήτων), Δίκαιη Χωρικά (άρση των περιφερειακών ανισοτήτων), Χωρίς Αποκλεισμούς (γυναικών, νέων, ΑΜΕΑ, κ.α.), που δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας. Αυτή είναι η Ελλάδα που μπορεί να έχει μια καθαρή, ασφαλή έξοδο από τα μνημόνια, με πλήρη παραγωγική ανασυγκρότηση Δημοσίου και Οικονομίας.