Αφήστε τα παιδιά να παίξουν μπάλα

Του Διονύση Διατσίγκου

Τα παιδιά που δεν τα πάνε καλά στα ομαδικά παιχνίδια, έχουν περισσότερες πιθανότητες να μην τα πάνε καλά στις εξετάσεις., αλλά και γενικότερα στη ζωή, έγραφε πρόσφατα έμπειρη καθηγήτρια της Παιδιατρικής.

Τώρα λοιπόν που τα Σχολεία λειτουργούν και τα παιδιά μας κάθονται στα θρανία, στα γραφεία ή τους καναπέδες για να παρακολουθήσουν ποδοσφαιρικά παιχνίδια και όχι μόνο, ας μην τα αφήσουμε να είναι μόνο θεατές στην τηλεόραση και αργότερα στη ζωή. Ας τα ενθαρρύνουμε να διαλέξουν το ομαδικό παιχνίδι που τους «τραβάει», να «νταραβερισθούν» με άλλα παιδιά, να «τριφτούν» στις κοινωνικές σχέσεις και στη συνεργασία και να μετρήσουν τις ικανότητες τους. Ας τα «σπρώξουμε» να «ΠΑΙΞΟΥΝ ΜΠΑΛΑ».

Ξέρω λείπει η αλάνα, τα ήσυχα δρομάκια, η γειτονιά μιας άλλης εποχής. Πρέπει να ψάξουμε να βρούμε τον αθλητικό όμιλο, την κατάλληλη παρέα ή το γήπεδο, να συνεννοηθούμε με άλλους γονείς, ίσως και να πιεσθούμε χρονικά για να μεταφέρουμε το παιδί με το αυτοκίνητο (γεγονός ουδόλως ευκαταφρόνητο μέσα στη σημερινή κυκλοφοριακή παράνοια ακόμα και στις επαρχιακές πόλεις ). Μπορούμε να αναζητήσουμε τη βολική πυλωτή μιας πολυκατοικίας. Την αυλή του παραπέρα Σχολείου, την πιο κοντινή παραλία, μια ΑΚΑΔΗΜΙΑ της εμπιστοσύνης μας, μια οργανωμένη ποδηλατική συντροφιά. Ένα αθλητικό σύλλογο που δουλεύει συστηματικά με ΠΡΟΑΓΩΝΙΣΤΙΚΑ τμήματα.

Ίσως αρκετοί αναρωτηθείτε ΑΝ ΑΞΙΖΕΙ ΤΟΝ ΚΟΠΟ.

Δεν νομίζω ότι σήμερα πια, μιλώντας κανείς με επιστημονικούς όρους μπορεί να εκφράσει την παραμικρή ένσταση ή την αμφιβολία έστω, στο γιατί δηλαδή ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΑΙΖΕΙ.

Άλλωστε μόνο τυχαίο δεν είναι ότι οι λέξεις «παίζω» και «παιχνίδι» έχουν την ίδια ρίζα και προέκυψαν από την λέξη ΠΑΙΣ(ΠΑΙΔΙ).

Ωστόσο πέρα από την επιστημονική απάντηση που και προφανής είναι και έχει δοθεί από άλλους πιο ειδικούς ας μου επιτραπεί μια άλλη προσέγγιση ίσως στο θέμα πιο συναισθηματική πιο ανθρώπινη. Νομίζω έτσι θα «νιώσουμε» θα καταλάβουμε καλύτερα γιατί πραγματικά ΑΞΙΖΕΙ να επενδύσουμε σε ΧΡΟΝΟ και ενδεχομένως σε ΧΡΗΜΑ προκειμένου το ΠΑΙΔΙ μας να έχει τις ίδιες ευκαιρίες να παίξει να τρέξει να χαρεί.

Ας αναλογιστούμε λοιπόν γιατί κάθε φορά που οι σκέψεις μας τρέχουν προς τα πίσω, σχεδόν πάντοτε «γυρίζουν» στα παιχνίδια και τη μπάλα. Οι πιο γλυκές αναμνήσεις μας, οι πρώτες γερές μας κόντρες, οι πρώτες δεμένες παρέες μας έχουν δημιουργηθεί από και με το παιχνίδι. Το παιχνίδι που είναι για τα παιδιά ο καλύτερος τρόπος να κατακτήσουν τον κόσμο. Ασφαλώς όχι όλον αλλά σίγουρα το δικό τους. Πόσες φορές αλήθεια δε νοιώσαμε να πετάμε στα σύννεφα να έχουμε όλο τον κόσμο στα πόδια μας μετά την επίτευξη ενός ΓΚΟΛ, μιας νίκης μιας επιτυχίας στο παιχνίδι μας. Είναι δυνατόν η μαγεία και η συγκίνηση αυτών των στιγμών, που στη ψυχή μας είναι γραμμένες με ανεξίτηλα γράμματα να συγκριθούν ή να αντικατασταθούν με παιχνίδια που παίζονται στα κομπιούτερ και τα DVD χωρίς φαντασία και κίνηση χωρίς πάθος και συνεργασία με παιχνίδια που απαιτούν τεχνοκρατικό οίστρο ή εξεζητημένες γνώσεις και δεξιότητες.. Με ατσαλάκωτο πνεύμα. Παιχνίδια χωρίς σκισμένα γόνατα, λερωμένα ρούχα, την βρωμιά, τον ιδρώτα και την κομμένη αναπνοή της υπερπροσπάθειας, τους ατελείωτους τσακωμούς την γκρίνια, τα πειράγματα, τα πανηγύρια. Νομίζω όμως ότι θα πρέπει να γίνω πιο σαφής και συγκεκριμένος. Προσωπικά δεν το έκρυψα ποτέ δεν προσπάθησα να μασήσω τα λόγια μου για να δείξω κάτι άλλο από αυτό που πιστεύω. Ότι δηλαδή το ποδόσφαιρο είναι μαγικό παιχνίδι είναι «ο βασιλιάς των σπορ» και τα γνωστά επιχειρήματα(αρκεί ένα τόπι και λίγα μέτρα γης) δεν εξηγούν επαρκώς τη διάδοση, την εμβέλεια και την δυναμική του ποδοσφαίρου. Ελπίζοντας πως δεν θα παρεξηγηθώ, ότι προσπαθώ να προκαλέσω παραδοξολογώντας ή υπερβάλλοντας, επιτρέψτε μου να αναφέρω κάποιες ουσιαστικότερες ΑΙΤΙΕΣ- επιχειρήματα- που δικαιολογούν γιατί το ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ σκορπάει παγκόσμια συγκίνηση αλλά και γιατί αξίζει οι γονείς να προτρέπουν τα παιδιά τους να «ΠΑΙΞΟΥΝ ΜΠΑΛΑ».

Το ποδόσφαιρο είναι απολύτως δημοκρατικό παιχνίδι. Για να παίξει κανείς ποδόσφαιρο δεν πρέπει να είναι ψηλός(όπως π.χ. στο μπάσκετ ή στο βόλεϊ) ή γρήγορος σαν τον Κεντέρη ή να έχει μακριά κανιά(όπως στα άλματα) ή ασυνήθιστη μυϊκή δύναμη (‘Αρση βαρών, Ρίψεις). Δεν χρειάζεται να είναι πλούσιος (Ιστιοπλοΐα, Ιππασία). Δεν απαιτεί συγκριτικό μειονέκτημα για να διαπρέψει κανείς στο ποδόσφαιρο η γενετική του αναφορά(D.N.A.) (όπως λ.χ. ΚΟΛΥΜΒΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΜΑΥΡΟΥΣ και Σπριντ για Λευκούς).

Ο καθένας μπορεί να παίξει ποδόσφαιρο να το ευχαριστηθεί και να διακριθεί- έστω και για μια στιγμή- και να έχει να το λέει….

Το ποδόσφαιρο είναι το παιχνίδι όπου δεν κερδίζει πάντα ο καλύτερος. Έχει όλες τις σχετικότητες της ζωής, του καλύτερου, του τυχερότερου, του αδικημένου, του απρόβλεπτου, των ανατροπών, των εκπλήξεων. Υπομονεύει με χαρακτηριστικό τρόπο τις κοινωνικές, ηθικές, ιδεολογικές και άλλες ιεραρχήσεις αποκαλύπτοντας την σχετικότητα των πραγμάτων. Στον Στίβο, στο μπάσκετ στο βόλεϊ και σε πολλά άλλα αθλήματα είναι σχεδόν βέβαιο εκ των προτέρων ότι θα νικήσει εκείνος που ήδη αξιολογείται ως ανώτερος. Στο ποδόσφαιρο όμως δεν συμβαίνει το ίδιο και οι εκπλήξεις είναι πολύ συχνότερες απ’ ότι σε οποιοδήποτε άλλο σπορ. Το παιχνίδι αυτό- όπως άλλωστε κ η ζωή- είναι μια πάλη ανάμεσα στη νομοτέλεια και την τύχη ανάμεσα σε λογικές και άλογες δυνάμεις ανάμεσα στον προγραμματισμό και το απρόοπτο ένα φύσημα του αέρα που δίνει φάλτσο στην μπάλα, μια στιγμιαία ολιγωρία, μια στραβοκλωτσιά ένα «τσαφ» (όπως λέμε στην ποδοσφαιρική διάλεκτο) στην περίπτωση που ένας παίκτης βρίσκει αέρα αντί για μπάλα και ένα σωρό άλλοι παράγοντες που συχνά δεν είναι κατορθωτό ούτε καν να εντοπιστούν, μπορούν να ανατρέψουν τα πιο τέλεια επεξεργασμένα συστήματα- χώρια η ψυχολογία των παικτών που κι αυτή είναι απρόβλεπτη σ’ ένα παιχνίδι. Να γιατί στο ποδόσφαιρο δεν είναι σπάνιο να νικάει ο Δαβίδ τον Γολιάθ.

Και όπως δε μπορούμε να φανταστούμε ότι στη ζωή τα πάντα αφήνονται στην τύχη, έτσι και το ποδόσφαιρο δεν θα είχε νόημα χωρίς σχεδιασμό. Η μπάλα είναι πόρνη όπως έχει πει ο μεγάλος Ίβιτσα Όσιμ. Αλλά οι ποδοσφαιριστές πρέπει να φλερτάρουν με τέχνη, μεθοδικότητα κι επιμονή σαν να ήταν η πιο δύσκολη γυναίκα. Το ποδόσφαιρο βασίζεται στην δομή την σύνθεση τον συντονισμό διαφορετικών μονάδων. Είναι η αποθέωση της ομαδικής οργάνωσης που αναδεικνύει την ατομικότητα. Οι εμπνεύσεις της στιγμής οι αυτοσχεδιασμοί, οι θεαματικές ατομικές ενέργειες πρέπει να εντάσσονται οργανικά σε ένα συνολικό σχέδιο για να επιτευχθεί το ποθούμενο.

Το ποδόσφαιρο είναι ένα άθλημα που διεξάγεται σε φυσικό χώρο το μαθαίνεις στο χορτάρι στο χώμα στη λάσπη. Ούτε παρκέ ούτε ταρτάν ούτε θερμαινόμενες πισίνες ούτε κλειστές αίθουσες και ο αγώνας μπορεί να πραγματοποιείται κάτω από τις πιο αντίξοες συνθήκες. Με καταρρακτώδη βροχή, με θυελλώδη άνεμο, με χιόνι, με καύσωνα. Δεν κρύβεσαι, κινδυνεύεις και προσπαθείς να παίξεις το δικό σου παιχνίδι σε ένα περιβάλλον με δυνάμεις που σε ξεπερνούν και σου χαλάνε τα σχέδια. Γι’ αυτό το ποδόσφαιρο κουβαλάει μύθους και νοσταλγίες της αλάνας της γειτονιάς του δρόμου. Παιχνίδι ζωντανό αυτοσχέδιο που δεν απαιτεί παρά μια μπάλα ένα τόπι, προϋποθέτει ωστόσο τους άλλους, τους φίλους, την παρέα. Είναι απολύτως χαρακτηριστικό το γεγονός ότι οι θεατές ποδοσφαιρικών αγώνων αποφεύγουν να τους παρακολουθούν μόνοι τους από τηλεοράσεως και επιζητούν συντρόφους και φίλους.

Όμως το ένα, το καθοριστικό που αντιδιαστέλλει το ποδόσφαιρο προς τα υπόλοιπα αθλήματα είναι το γεγονός ότι παίζεται με τα πόδια. Εδώ πια το συγκεκριμένο παιχνίδι παίζει μόνο του… Τα πόδια ξεφεύγουν από το βαρετό τους ρόλο κι γίνονται υποδοχείς, χειριστές χρωστήρες κι διαβήτες. Η μπάλα τιθασεύεται, υποκλίνεται και συμμορφώνεται ταυτόχρονα το σώμα πρέπει να υπηρετεί τις ανάγκες του παίκτη που είναι σχεδόν την ίδια στιγμή σπρίντερ και άλτης και μαραθωνοδρόμος και χορευτής. Ας μην ξεχνάμε ότι τα εργαλεία της ανθρώπινης επιδεξιότητας είναι τα χέρια γεγονός που εξ’ ορισμού δείχνει την ξεχωριστή δυσκολία και τη σημασία της τεχνικής του ποδοσφαίρου. Όπως και να το κάνουμε όπως και να το πούμε το ΓΚΟΛ ενός πιτσιρικά αξίζει όσο δέκα καρφώματα Γ. Αντετοκούμπο έστω και αν διαφωνεί- είμαι βέβαιος – ο καλός μου φίλος και συνάδελφος Δ. Κωστούρος. Πιστέψτε με δεν ανήκω στους φανατικούς του ποδοσφαίρου αλλά στους φίλους του. Ένα καλό ποδοσφαιρικό παιχνίδι ιδιαίτερα όταν παίζεται από παιδιά, το θεωρώ γεγονός μεγάλης γοητείας.

Εκνευρίζομαι με όσους σπεύδουν να εκδηλώσουν την απαρέσκεια και περιφρόνησή τους, μόνο και μόνο επειδή αγνοούν τους κανόνες ή (το χειρότερο) γιατί χαράμισαν τα παιδικά τους χρόνια χωρίς την μαγεία του παιχνιδιού γενικώς. Δεν σχολιάζω την αφ’ υψηλού στάση πολλών- και δη κουλτουριάρηδων- ότι δήθεν το ποδόσφαιρο παίζεται και άρα «ημείς ως διαθέτοντες μια υψηλών προδιαγραφών κεφαλήν υπερτερούμε καταφανώς» κ.λ.π..

Αφήνω κατά μέρος τις ερμηνευτικές ανοησίες περί βιομηχανίας και εμπορίου ή- πολύ περισσότερο- ότι το ποδόσφαιρο είναι το «όπιο του λαού» δηλαδή μέσο αποχαύνωσης και αποπροσανατολισμού. Νομίζω κάθε καλόπιστος εύκολα μπορεί να διαπιστώσει πως ότι συμβαίνει με όλες τις ανθρώπινες δραστηριότητες συμβαίνει και με το ποδόσφαιρο, την τέχνη, τις ιδέες, κ.λ.π. Ένας έμπορος ή κάποιος επενδυτής θα μεταχειριστεί ως εμπόρευμα και έναν πίνακα του Τσαρούχη και τον Ρονάλντο. Για άλλο συζητούμε. Υπάρχει «κάτι» άλλο που σε συναρπάζει σε συγκινεί σε ενθουσιάζει είτε είσαι σε αίθουσες συναυλιών, είτε σε γκαλερί είτε στη μοναξιά σου ταξιδεύοντας με ένα βιβλίο στο χέρι είτε στην κοσμοπλημμύρα των γηπέδων. Και αυτό ουδόλως έχει να κάνει με τις αμοιβές και την εμπορική διάσταση του υψηλού αισθητικής προσφερόμενου προϊόντος.

Προσωπικά λυπάμαι το ίδιο τόσο αυτούς που δεν αναγνωρίζουν- γιατί δεν κατανοούν- τη μεγαλοφυΐα του Βιβάλντι ή του Χατζιδάκι όσο κι εκείνους που δεν απολαμβάνουν την επιτελική ιδιοφυΐα του και δεξιοτεχνία του ΜΕΣΙ και του ΧΑΤΖΗΠΑΝΑΓΗ. Τελικά είναι περισσότερο από βέβαιο πως όσο πιο πολλές ευαισθησίες αποκτήσει ένα ΠΑΙΔΙ, όσο ακόμα πιο πολλές συγκινήσεις βιώσει, ασχολούμενο με αθλητικές δραστηριότητες, τόσο περισσότερο αργότερα θα χαίρεται και θα απολαμβάνει τη ζωή. Γι’ αυτό «σπρώξτε» τα παιδιά σας στο ποδόσφαιρο, στο παιχνίδι γενικότερα. Να παίξει , να τρέξει , να φωνάξει , να συνεργαστεί , να τσακωθεί, να κάνει φίλους, να υποταχτεί , να κλάψει, να γελάσει.

Είναι τεράστιο λάθος αυτή η ψυχική εκτόνωση, η βιομηχανία, η πανδαισία συναισθημάτων και συγκινήσεων που συντελείται στη ψυχή του παιδιού, να θεωρείται από πολλούς γονείς «χαμένος χρόνος»…. Μην ξεχνάτε ότι ο σύγχρονος τρόπος ζωής τα’ χει καταδικάσει σε ακινησία, στα θρανία, στο γραφείο, στον καναπέ κι ως εκ τούτου σε βιολογικό –κι όχι μόνο- εκφυλισμό. Ας μην απορούμε και στεναχωριόμαστε όταν τα παιδιά μας εμφανίζουν βίαιες νευρασθενικές κι εν πολλοίς ακατανόητες συμπεριφορές ή ακόμα χειρότερα ακολουθούν δρόμους που τους οδηγούν σε τραγικά αδιέξοδα κι αρκετές αν όχι περισσότερες φορές δυστυχώς δεν έχουν (οι δρόμοι αυτοί) επιστροφή .