H εορτή του Αγίου Δημητρίου

Του Δημητρίου Μπαλτατζή Δρ. Φ. και θεολόγου 

Ο Άγιος Δημήτριος γεννήθηκε περί το 280-284 μ.Χ. και πέθανε το 303 ή το 305 μ.Χ. στη Θεσσαλονίκη και αποτελεί ένα από τους Μεγαλομάρτυρες της Χριστιανοσύνης.

Ο Δημήτριος ήταν γόνος αριστοκρατικής οικογένειας στη Θεσσαλονίκη. Σύντομα ανελίχθηκε στις βαθμίδες του Ρωμαϊκού στρατού με αποτέλεσμα σε ηλικία 22 ετών να φέρει το βαθμό του χιλιάρχου. Ως αξιωματικός του ρωμαϊκού στρατού κάτω από τη διοίκηση του Τετράρχη (και έπειτα αυτοκράτορα) Γαλερίου Μαξιμιανού, όταν αυτοκράτορας ήταν ο Διοκλητιανός, έγινε χριστιανός και φυλακίστηκε στην Θεσσαλονίκη το 303 μ.Χ., διότι αγνόησε το διάταγμα του αυτοκράτορα Διοκλητιανού «περί αρνήσεως του χριστιανισμού». Μάλιστα λίγο νωρίτερα είχε ιδρύσει κύκλο νέων προς μελέτη της Αγίας Γραφής.

Στη φυλακή ήταν και ένας νεαρός χριστιανός ο Νέστορας ο οποίος θα αντιμετώπιζε σε μονομαχία τον φοβερό μονομάχο της εποχής Λυαίο. Ο νεαρός χριστιανός πριν τη μονομαχία επισκέφθηκε τον Δημήτριο και ζήτησε τη βοήθειά του. Ο Άγιος Δημήτριος του έδωσε την ευχή του και το αποτέλεσμα ήταν ο Νέστορας να νικήσει το Λυαίο και να προκαλέσει την οργή του αυτοκράτορα. Διατάχθηκε τότε να θανατωθούν και οι δύο, Νέστορας και Δημήτριος.

Οι συγγραφείς εγκωμίων του Αγίου Δημητρίου, Ευστάθιος Θεσσαλονίκης, Γρηγόριος ο Παλαμάς και Δημήτριος Χρυσολωράς, αναφέρουν ότι το σώμα του Αγίου ετάφη στον τόπο του μαρτυρίου, ο δε τάφος μετεβλήθη σε βαθύ φρέαρ που ανέβλυζε μύρο, εξ ου και η προσωνυμία του Μυροβλήτου.

Στις βυζαντινές εικόνες αλλά και στη σύγχρονη αγιογραφία ο Άγιος Δημήτριος παρουσιάζεται αρκετές φορές ως καβαλάρης με κόκκινο άλογο (σε αντιδιαστολή του λευκού αλόγου του Αγίου Γεωργίου) να πατά τον άπιστο Λυαίο.

Ο Άγιος Δημήτριος στις πηγές αποκαλείται μεγαλομάρτυς φιλόπολις, σωσίπολις και μυροβλύτης. Μυροβλύτης γιατί ανέβλυζε μύρο από τον τάφο του, το οποίο ελάμβαναν οι πιστοί μέσα σε φιαλίδια που ήταν κατασκευασμένα από γυαλί, πηλό ή μολύβι, τα λεγόμενα κουτρούβια. Το μύρο του Αγίου είναι το θαύμα του Θεού και η μεγάλη ευλογία του Μεγαλομάρτυρος προς τους πιστούς Χριστιανούς που επικαλούνται τις ακοίμητες πρεσβείες του.

Υπάρχουν πολλές αυθεντικές μαρτυρίες για το Μύρο του Πολιούχου της Θεσσαλονίκης Αγίου Δημητρίου. Παραθέτουμε ενδεικτικά τις ακόλουθες:

1) Δημήτριος Χρυσολωράς (τέλος 14ου – αρχές 15ου), σημειώνει ότι «το μύρο του Αγίου Δημητρίου δεν είναι νερό, διότι είναι παχύτερο από αυτό, ούτε ομοιάζει με τα υγρά που πηγάζουν από τη γη ή με παρασκευαζόμενα αρώματα, ούτε συγκρίνεται με αυτά. Είναι θαυμασιώτερο και από τα φυσικά και από τα παρασκευαζόμενα αρώματα».

2) Ιωάννης Καμενιάτης, εξιστορεί την άλωση της Θεσσαλονίκης από τους Σαρακηνούς (904 μ.Χ.) και αποκαλεί Μυροβλύτη τον Άγιο Δημήτριο.

3) Κωνσταντίνος Ακροπολίτης (Μέγας Λογοθέτης, συναξαριστής, ρήτωρ και επιστολογράφος) 1321 μ.Χ., αναφερόμενος σε θαύμα του Αγίου (θεραπεία οφθαλμών) τον χαρακτηρίζει Μυροβλύτη.

4) Ισίδωρος (1342-1396) και Γαβριήλ (1397-1416), Αρχιεπίσκοποι Θεσσαλονίκης. Ο πρώτος ονομάζει τον Άγιο «Μυρορρόα» και ο δεύτερος «Μυροβλύτη».

5) Επιγραφή του 1284 μ.Χ. Βρέθηκε στο τέμενος Εσκί Σεράϊ και λέγει γιά το Ναό του Αγίου Δημητρίου «έχει εντός του μέγαν Μυροβλύτην».

6) Η λειτουργική παράδοση και ζωή της Ορθόδοξης Εκκλησίας μετά το 10ο αιώνα με θαυμασμό και ευλάβεια αναφέρεται στον Μυροβλύτη Άγιο Δημήτριο.

Οι μαρτυρίες για το μύρο του Αγίου Δημητρίου είναι πολλές, μεγάλη όμως είναι και η χάρη που ελάμβαναν και λαμβάνουν μέχρι σήμερα όσοι γίνονται αποδέκτες της ευλογίας του Μύρου. Τα θαύματα που επιτελεί ο Άγιος (παλαιά και σύγχρονα) είναι πολλά και βαθύτατη η ευγνωμοσύνη των πιστών που θεραπεύονται ή βοηθούνται ποικιλοτρόπως.

Ο Μυροβλύτης και θαυματουργός Άγιος Δημήτριος, ανήκει όχι μόνον στη θεοφρούρητη πόλη, τη Θεσσαλονίκη,όπου διασώζεται ο πάνσεπτος Ναός του, κτίσμα του 5ου αιώνα, αλλά και στην Οικουμένη, η οποία τον τιμά και τον ευλαβείται με συγκινητικές εκδηλώσεις εδώ και δέκα επτά αιώνες.
«Χαίροις των Μαρτύρων η καλλονή και Θεσσαλονίκης,
Πολιούχος ο ευκλεής. Χαίροις Μυροβλύτα, Δημήτριε παμμάκαρ,
ημών προς τον Σωτήρα, πρέσβυς θερμότατος.»

Ένα από τα πολλά θαύματα του Αγίου είναι και το εξής:

Το 1823 μ.Χ. οι Τούρκοι που ήταν αμπαρωμένοι στην Ακρόπολη της Αθήνας ετοίμαζαν τα πυρομαχικά τους για να χτυπήσουν με τα κανόνια τους, τους Έλληνες που βρισκόντουσαν στον ναό του Αγίου Δημητρίου, μα ο Άγιος Δημήτριος έκανε το θαύμα του για να σωθούν οι Χριστιανοί και η πυρίτιδα έσκασε στα χέρια των Τούρκων καταστρέφοντας και τμήμα του μνημείου του Παρθενώνα. Για να θυμούνται αυτό το θαύμα, ο ναός λέγεται από τότε Άγιος Δημήτριος Λουμπαρδιάρης, από την λουμπάρδα δηλαδή το κανόνι των Τούρκων που καταστράφηκε.
Περί το 300 μ.Χ έγινε Χριστιανός  όπως είπαμε παραπάνω με αποτέλεσμα να στοχοποιηθεί. Είχε αρνηθεί με την επιλογή του αυτή το διάταγμα του αυτοκράτορα Διοκλητιανού «περί αρνήσεως του χριστιανισμού». Μάλιστα λίγο νωρίτερα είχε ιδρύσει κύκλο νέων προς μελέτη της Αγίας Γραφής. Ο άγιος Δημήτριος θεωρείται και ιδρυτής των κατηχητικών σχολείων.   Τελικά το 303 μ.Χ, και ενώ ήταν αξιωματικός υπό την διοίκηση του Τετράρχη (και έπειτα αυτοκράτορα) Γαλερίου Μαξιμιανού φυλακίζεται στην Θεσσαλονίκη. Μαρτύρησε και πέθανε επί των αυτοκρατόρων Διοκλητιανού και Μαξιμιανού το 303 μ.Χ. ή το 305 μ.Χ. ή (το πιο πιθανό) το 306 μ.Χ.

Οι πρεσβείες του ας μας συνοδεύουν, ώστε να συνεχίσουμε τον αγώνα μας σαν χριστιανοί και σαν Έλληνες, για την ευτυχία μας και τη δόξα του Θεού.